Bezpieczeństwa to dużo więcej niż certyfikaty
Projekt, budowa i utrzymanie placu zabaw
Budowa placu zabaw łączy się z szereg decyzji. Osiągnięcia wysokiego poziomu bezpieczeństwa to prawie zawsze jeden z najważniejszych celów inwestora. Wiele czynników mają wpływ na poziomu bezpieczeństwa placu zabaw, na trwałości i na koszty utrzymania. Wybór nawierzchni jest jeden z nich, ale jest ich o wiele więcej.
Wymogi na place zabaw, nawierzchnia bezpieczna i urządzenia zabawowo zostały opisane w normie EN 1176 oraz EN 16630 dla place ćwiczeń na wolne powietrze. Obie normy są bardzo podobne. Część 7 normy EN 1176 określa dodatkowo jak zorganizować utrzymanie placu zabaw.
Czy place zabaw muszą być maksymalnie bezpieczny?
W przeciwieństwo do ogólnego myślenia, to normy nie mają na celu maksymalizacji poziomu bezpieczeństwa. Plac zabaw jest miejsce, gdzie dzieci się uczą, rozwijają swoje umiejętności, bawią się. Ryzyko jest integralnym elementem użytkowanie placu zabaw. Plac zabaw bez ryzyka byłoby strasznie nudny. Na placu zabaw staramy się więc zapobiec poważnych wypadków. Takie, które spowodują trwałe efekty u młodych użytkowników. Ale celem nie jest unikanie wszelkich ryzyk. To, co spróbujemy uzyskać na placu zabaw, jest bezpieczny miejsce na rozwianie umiejętności dla użytkowników w różnym wieku i z różnymi umiejętnościami. Przedstawić użytkownikom takiego poziom ryzyko, który jest przewidywalne, nie zaskoczy. I zabezpieczyć użytkowników, które jeszcze nie umieją ocenić ryzyka, czyli najmłodszych.
Urządzeń zabawowych projektowanych dla najmłodszych użytkowników są dla nich łatwo dostępne. One maja zamknięte paneli, przez które niedoświadczony wszpinacków nie mogą upaść na ziemi. Urządzenia dla starszych użytkowników takie panele z reguły nie mają (lub tylko na wyższe platformy), bo sami już wiedzą jak nie spaść z urządzenia. Takie urządzenia są dla najmłodszych trudno dostępne: samodzielnie nie wchodzą na drabinki, bo one są za wysokie. Nieco starszych użytkowników sami już zadecydują, jakie podejmują ryzyka.
Rola nawierzchnia bezpieczna nie jest eliminacji wszelkich efektów upadku. Nawierzchnia bezpieczna ma przede wszystkim zapobieganie trwale efekty na zdrowie dziecka, przede wszystkim urazy głowy.
Plac zabaw buduje się na latach
Inwestorze wymagają spełnianie norm od wykonawców placów zabaw i we większość przypadków nowe inwestycje te normy spełniają, choć widzieliśmy już niejedną niebezpieczną sytuacją na nowych placów zabaw. Co często jest zapomniane, lub traktowane nie do końca poważne, to utrzymanie placu zabaw. Plac zabaw jest jak samochód: jeżeli jest używany intensywne, to wymaga częściej serwisu. A jeżeli się nie serwisuje, to się psuje. Plac zabaw należy podać kontroli przez fachowcy co najmniej raz w roku a intensywnie użytkowany plac zabaw dwa lub nawet trzy razy w roku. A niestety musimy tu pisać, że decydowanie większość osób, które w tej chwili dokonują przeglądy placów zabaw fachowcami nie są, bo nie widzielibyśmy tyle nieprawidłowości spowodowane przez brak serwisu. Decydowany problem wydaje się, że inwestorzy nie przewidują budżety na utrzymanie placów zabaw i pozostawiają odpowiedzialności za utrzymanie u osób, które się na tym nie znają. Z reguły jest to oszczędzanie na własnego niekorzyść. Dobrze utrzymany plac zabaw dobrej jakości spokojnie daje możliwości bezpiecznej zabawy przez 15 lat. Ale brak serwisu może ten czas skrócić nawet o połowy. Czy to się na prawda opłaca?
Dobre materiały, fachowe wykonania
Wiele inwestorów preferuje nawierzchnia wylewana nad nawierzchnia z płyt, chociaż płyty tak na prawda oferują lepszą gwarancję jakości i uzyskanie parametry bezpieczeństwa. Ale są również inwestorów, które odchodzą od nawierzchni wylewanej, bo są niezadowoleni z jakością nawierzchni wylewanej. Jest to w dużym mierzy związane z jakością materiałów używane zarówno w płytach jak i w nawierzchnie wylewane. Nowa nawierzchnia prawie zawsze wygląda dobrze. Problemy nastąpią dopiero po czasie i one mogą nastąpić szybko zarówno w nawierzchni wylewanej jak i płyt gumowych.
Wykonawcy bardzo często zastosują tańszych zamienników do produkty w dokumentacji technicznej i potem starają się wybrnąć z problemy z nawierzchnię z argumentami typu wina klienta.
Projektanci spróbują takiego działanie zapobiec poprzez opisanie dokładnego opisu produktu, niestety czasem kompletnie pozbawiony sensem.
Inspektorzy maja często związane ręce, za mało wiedzy aby odróżnić dobrej jakości od zły (co nie jest łatwo z nowym produktem) oraz oni nie wiedzą kiedy i co kontrolować podczas wykonaniu.
Na szczęście jest coraz więcej wykonawców, które nie chcą się bawić reklamacjami po odbiorze i które z góry starają się wykonać z najwyższej jakości. Z reguły są to wykonawców z dłuższym doświadczeniem. Oni nie tylko wolą kupić materiały wyższej jakości, oni również stawiają na fachowe wykonania.
Szczególnie w przypadku nawierzchni bezpieczne bardzo trudny jest kupić dobry jakość produktów. Nie jest tak, ze ta dobra jakość nie ma na rynku, ale jest droższa, czasem niewiele, czasem sporo. Doświadczona wykonawca wie z doświadczenia, gdzie kupić coś dobrego, kto jest rzetelna dostawca i jaki produkty są podejrzane.
Istotny element dla bezpieczeństwa, trwałość placu zabaw i koszty utrzymania to jakości materiałów.
Dobry projekt ma duży wpływ na praktyczna bezpieczeństwa
Wiele potencjalnych zagrożeń na placu zabaw można zapobiec podczas projektowanie. Wysoki koszt nawierzchni bezpiecznej spowoduje często, że projektanci starają się minimalizować ilość nawierzchni poprzez wciśnięcia maksymalnej ilość urządzeń na małej powierzchnia. Potem są projektowane dodatkowo ławk
i, przy ławki matki stawiają wózki, dzieci swoje rowery a robi się w słonecznym dniu bardzo ciasno. A wtedy niepomyślane lokalizacji huśtawki może nagle stać się zagrożeniem. Jako projektanci wiele placów zabaw nauczyliśmy się patrzyć na placu zabaw, patrząc na te ryzyka. Chętnie robimy i dla was projekt placu zabaw.
Nie tylko urządzenia i nawierzchnia: cały plac zabaw musi spełniać normy.
Inwestorzy wymagają od wykonawca placu zabaw przedstawianie certyfikaty zgodności i z tym nic złego. Przypomnijmy dodatkowo, że cały plac zabaw musi spełniać normy. To w pierwszym kolejności jest odpowiedzialność projektanta, ale również wykonawca musi znać normy, aby być w stanie budować plac zabaw zgodnie z normą EN1176. Po pierwszy, bo nie zawsze buduje takich sam urządzeń jak ma w projekcie i po drugie, to sytuacje w realu często odbiegają od tego, co wykonawca dostał w projekcie. Wtedy zmiany są potrzebne i często ustalone na poziomie kierownika budowa z inspektorem nadzoru. I potem nagle wysoka urządzenia stoi 90 cm od krawężnika, tworząc realnego ryzyka dla użytkowników.
Jakość
Nie tylko my, ale również wszyscy nasi konkurenci chcą cię przekonać, że to oni mają najlepszą jakość produktów i usług. Więc jak odróżnić ich jakość od naszej jakości? To niestety nie jest takie proste, szczególnie jeśli porównujesz nawierzchnię bezpieczną od różnych producentów.
Najlepszym sposobem jest obejrzenie starszych placów zabaw wykonanych przez każdego z oferentów. Nawierzchnia bezpieczna u każdego wykonawcy wygląda prawie identycznie w momencie wykonania, to różnice pojawiają się po czasie. Czasem szybko, czasem dopiero po kilku latach.
Tylko, ilu producentów jest gotowych pokazać ci stare wykonane place? Wielu z producentów i wykonawców nawet jeszcze nie ma starych placów zabaw, tak krótkie mają doświadczenie. Nie na wszystko ma się wpływ: korzenie drzew mogą zniszczyć każdą podbudowę, czasem place zabaw były bardzo intensywnie używane, więc dla laika nawet stare place zabaw trudno ocenić, ale często różnice są zaskakujące. Płyty gumowe się odkształcają, mocno zmieniają kolor, kruszą się. Zarówno w nawierzchnie wylewanej lub w płyt warstwa EPDM może całkowicie odchodzić, szczególnie, kiedy producent był oszczędny z granulatem EPDM i klejem. W nawierzchni wylewanej mogą nastąpić deformacje, odklejenia warstwa EPDM, nadmierne ścieranie, pęknięcia nawierzchni. Zarówno w nawierzchniach gumowych z płyt i nawierzchniach wylewanych mogą nastąpić problemy z podbudową, i często ten proble powstał już w momencie wykonanie podbudowy.
Odwodnienie placu zabaw często jest problemem i to tez jest często problem z podbudową. Wykonywaliśmy kiedyś podbudowy z betonu i to jest możliwe, tylko wymaga specjalnej troski o odwodnienie. Zdecydowanie lepiej jest z podbudową z kruszywa, co stało się już prawie standardem w Polsce.
Problemów z wykonaniem jest o wiele więcej. Wielu wykonawców specjalnie nie wydaje się interesować normami bezpieczeństwa i niestety, wielu inwestorów i projektantów też się na nich nie zna. Ale wygrywają zlecenie, bo byli tańsi, kosztem bezpieczeństwa użytkowników.
Nie do końca rozumiemy zleceniodawców, którzy wybierają do montażu nawierzchni gumowej najtańszych wykonawców. Niewielu z nich kupiłoby najtańsze narzędzie do pracy. Rzadko firmy budowlane kupują tanie materiały. Wiedzą, że z produktem dobrej marki można dokończyć prace szybciej, ma się mniej poprawek i nie nastąpią problemy z gwarancjami u inwestora. Do placu zabaw natomiast wybierają byle jaki produkt, bo nie umieją odróżnić dobrego produkt od tych słabszych na rynku.
Educarium pracuje ze stałymi partnerami w zakresie nawierzchni. Jesteśmy wyłącznym dystrybutorem producentów Euroflex i 3D-Program w Polsce. Każdy z naszych kierowników i brygadzistów ma ponad 10-letnie doświadczenie w budowie placów zabaw. Działamy z partnerami, którzy mają podobnie minimum dziesięcioletniedoświadczenie. Producent Euroflex ma ponad 40 lat doświadczenia w produkcji nawierzchni bezpieczniej, a to ponad 10 lat więcej, niż niektórzy producenci na rynku Polskim. Ich jakość nie powstał od razu, jest efektem doskonalenie produktu przez wiele, wiele lat.
Norma EN71-3 i atest PZH
Granulaty gumowy używane do nawierzchni gumowej to materiał pochodzący z recyklingu opon. Wiele starych opon rozpoczyna nowe życie na placach zabaw, co jest pięknym przykładem udanego ponownego wykorzystanie produktu i ochrony środowiska naturalnego. Granulat gumowy jako materiał źródłowy nie jest jednak bezproblemowy; nietrudno znaleźć dyskusje o użytkowaniu luźnego granulatu gumowego na boisku ze sztucznej trawy, co według niektórych jest bezpieczne, a według innych stanowi zagrożenia dla młodych użytkowników (i nie tylko dla młodych). W płytach gumowych i w nawierzchni bezpiecznej wylewanej granulaty te nie są luźne – są nawzajem sklejone klejem, więc jakiekolwiek zagrożenie jest minimalne niż w przypadku luźnego granulatu.
Z klejem jest inny problem. Wiele dostępnych na rynku klei poliuretanowych wykonane jest ze składników, które powodują, że świetnie działają przy niskich kosztach. Te tanie chemikalia mogą stanowić zagrożenia dla małego dziecka raczkującego po nawierzchni.Wiele z nich zostało wyprodukowanych dla celów przemysłowych, a nie do regularnego bliskiego kontaktu z dzieckiem.
Chemikalia niebezpieczne można z grubsza podzielić na dwie grupy: ciężkie metale i wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA). Unia Europejska określa w różne sposoby minimalne poziomy tych chemikaliów w różnych rodzajach produktów. W produktach dla dzieci (szczególnie zabawki) określa to norma EN71-3. W trzech poziomach, zależnie od rodzaju użytkowania, norma określa maksymalny poziom (na długiej liście chemikaliów), który może się z produktu wydostać przy kontakcie ze skórą.
Kilka lat temu w Anglii wykonano badania na placach zabaw o krótszym i dłuższym okresie użytkowania. Okazało się, że ponad 20% urządzeń zabawowych było malowanych farbami, w których były przekroczone poziomy niektórych chemikaliów i to na takim poziom, że place te zostały uznane jako niebezpieczne przy codziennym użytku. Jak jest w Polsce, nikt nie wie, bo nikt tego nie badał. Tak samo nie wiadomo, jak to jest z nawierzchnią bezpieczną. Wiadomo jest jednak, że wielu inwestorów i wykonawców kupuje najtańsze produkty.
Bezpieczeństwo użytkowników jest dla nas szczególnie ważne i dlatego starannie wybieramy naszych partnerów pod tym względem. Nasi główni dostawcy produktów gumowych i urządzeń zabawowe stosują materiały, farby, kleje i granulaty zgodnie z normą EN71-3. Część z nich posiada certyfikaty, niestety jeszcze nie wszyscy. Ale posiadanie certyfikatu niestety niekoniecznie oznacza, że produkt jest bezpieczny, o tym te badanie w Anglii też świadczą.
Atest
Certyfikat lub atest jest wydany na podstawie próby w laboratorium. Tam są badane materiały dostarczane przez producenta. Czy to daje gwarancję, że produkt faktycznie sprzedawany jest i wykonany z tych samych materiałów? Nikt tego nie kontroluje, ale trudno też tego dokonać. Dziwi nas czasem jak ogromną wagę przywiązują inwestorzy publiczni do certyfikatów, gdzie z drugiej strony bardzo chętnie wybierają wykonawców którzy całe projekty opierają na tańszych zamiennikach. Prawo Zamówień Publicznych jest w dalszym ciągu bardzo mocno po stronie tych, którzy wykonują taniej. Ale czy warto ryzykować bezpieczeństwo naszych dzieci tanimi produktami wątpliwego pochodzenia?
